مشاوره انجام پروپوزال ارشد انجام پایان نامه دکتری تهران تبریز اصفهان شیراز

نقش اجتماعی فرهنگی شاخه تحصیلی فنی و حرفه ای

بعد دیگر اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای در نقش فرهنگی و اجتماعی آن است که یکی از نمودهای نابرابریهای اجتماعی، محرومیت از تحصیل به علل گوناگون است. بر خورداری توده های وسیعی از مردم از آموزش های فنی و حرفه ای باعث می شودکه فاصله قشرهای اجتماعی تا حدودی کمتر شود. توان کاری افراد بالا رود و در نتیجه گروه کثیری از مردم در تولید اجتماعی شرکت کنند. اگر آموزش فنی و حرفه ای در آموزش و پرورش، با کیفیت گسترش یابد و کار یدی و مغزی هر دو در پیوند با هم اهمیت پیدا کنند، ارزشهای نوینی در جامعه پدیدار می گردد. یعنی کار یدی محقر نمی شود و به کار اداری یا صرفا فکری بیش از حد ارج نمی نهد و این ممکن نخواهد شد مگر اینکه اقتصاد وابسته مستقل به صنایع خارجی رفته رفته جای خود را به اقتصاد مستقل و تولیدی بدهد. در این صورت است که با اهمیت پیدا کردن کار مولًد، در مقابل دلالی و وابسطه گری ارزشهای واقعی صنعتگران و صاحبان حرفه های گوناگون نمود پیدا می کند و بسیاری از مفاسد اجتماعی بخصوص ناامیدی های جوانان کم رنگتر شده و جای آن را فعالیتهای مولد اجتماعی می گیرد.

اکنون کوشش بر این است که آموزش و پرورش را از صورت صرفا نظری بیرون آورده و آن را بصورت آموزش توام با کار مبدل سازند. چنین کاری علاوه بر داشتن اهمیت اقتصادی، بی تردید در تعدیل فاصله های میان طبقات و قشرهای اجتماعی می تواند موثر باشد. گسترش آموزش و پرورش و در کنار آن توسعه آموزش فنی و حرفه ای و مشغول داشتن گروه کثیری از دانش آموزان کشور در این شاخه تحصیلی می تواند سرآغاز بازگشت به خود و یافتن هویت فرهنگی خویش گردد. وقتی شمار زیادی از مردم جامعه مشغول کار مفید و مناسب شوند به جامعه و ارزشهای اجتماعی حاکم ارج می نهند.

عوامل موثر در انتخاب شاخه حرفه و فن توسط دانش آموزان

برای بررسی راههای جذب دانش آموزان مستعد به هنرستانهای فنی و حرفه ای و نیز عواملی که در انتخاب رشته دانش آموزان تاثیر گذارند تحقیقات و پژوهش هایی به عمل آمده است.

گودرزی (۱۳۷۵) در پژوهشی بیان می کند که عوامل شخصی و فردی از قبیل علاقه به دروس عملی،کارآگاهی وحرفه و فن،کنجکاوی نسبت به طرز کار وسایل فنی، عامل موثری در گرایش دانش آموزان به رشته های فنی و حرفه ای است. عوامل آموزشگاهی مانند میزان آگاهی ازهزینه های تحصیلی رشته های فنی وحرفه­ای، تنوع رشته های فنی و ژحرفه ای، تجهیزات و امکانات کارآگاهی آموزشگاه ها، دوری و نزدیکی محل مراکز آموزشی هنرستانها، وجود مربیان فنی و شایسته است. امید زود دست یافتن به اشتغال ، درآمد و وضعیت اقتصادی خانوادگی از عوامل گرایش دانش آموزان به شاخه کار و دانش است (میر جیمه ۱۳۷۴).

عوامل اجتماعی شامل میزان تخصصی بودن مشاغل، موفقیت فارغ التحصیلان در شغل و زندگی، میزان درآمد، جایگاه و ارزش اجتماعی، ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی بالاتر، تاثیر رسانه های گروهی ازجمله تلویزیون، دادن امتیازات شغلی، اولویت استخدام، وام خود اشتغالی، همچنین نیاز جامعه به رشته خاص است.

عوامل پرورشی همچون میزان آگاهی دانش آموزان از میزان فعالیت­های ورزشی، برگزاری کلاس­های فوق برنامه و فعالیتهای مذهبی در هنرستانهای فنی و حرفه ای است. عوامل خانوادگی مانند سطح سواد پدر، جنسیت دانش آموزان، رشته تحصیلی خواهر و برادر، در انتخاب رشته شخص تاثیر بسزائی دارد.

عباسی(۱۳۷۸) دلایل عدم تمایل دانش آموزان مستعد به شاخه فنی و حرفه ای را چنین بیان می کند: دانش آموزان مستعد اطلاعات زیادی راجع به رشته های فنی و حرفه ای ندارند. به نظر آنان علاقه مندان به رشته های فنی بدون وارد شدن به هنرستان هم می توانند به اهداف خود برسند. خانواده های دانش آموزان مستعد ترجیح می دهند فرزندانشان در دبیرستان تحصیل کنند. بخاطر داشته باشیم که شرایط موجود در مدرسه، معلمان و مشاوران تا حد زیادی در انگیزه های دانش آموزان برای ادامه تحصیل و انتخاب رشته تحصیلی آنها موثر هستند. دوستان وهمسالان با توجه به نزدیکی خاص به یکدیگر و یا وابستگی های عاطفی شان درانتخاب رشته تاثیر بسزایی بردانش آموز دارند. نظر والدین نیز در انتخاب رشته دانش آموز نقش تعیین کننده ای را دارد.

نقش و اهمیت آموزش فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی

بیش از سه دهه، از تدوین نظری سرمایه انسانی می گذرد. در این مدت نقش و اهمیت آموزش های فنی وحرفه ای در توسعه ی اقتصادی نزد کشورهای توسعه یافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شناخته شده است؛ به گونه ای که بسیاری از کشورها برای ایجاد تحول در توسعه اقتصادی به عنوان پیش زمینه و اولین گام، اقدام به اصلاح نظام آموزش فنی و حرفه ای خود و سرمایه گذاری در آن نموده اند (خلاقی، ۱۳۸۵). آموزش های فنی و حرفه ای آموزش هایی هستند که انتظار می رود دانش آموختگان آن در زمان ورود به دنیای کار از سازگاری نسبی در مقایسه با دانش آموختگان رشته های نظری برخوردار باشند. به عبارت دیگر، این دانش آموختگان باید توانایی لازم را برای اشتغال داشته باشند.

خلاقی (۱۳۸۵) توسعه اقتصادی را افزایش بهره وری عوامل تولید شامل زمین، کار، سرمایه و فن آوری در سطح ملی و منطقه ای دانسته و این افزایش بهره وری را متکی به نیروی انسانی کار آمد می داند. وی معتقد است که نیروی انسانی در اثر تربیت و آموزش می تواند نگرش، دانش و مهارت لازم را به دست آورد. به همین علت در اغلب کشورهای اروپایی و صنعتی بعد از دهه ۹۰ توسعه صنعتی را در آموزش فنی و حرفه ای دانسته و در بهبود و رشد آن تاکید بسیار دارند.

آزاد (۱۳۸۵) در بحث آسیب شناسی نظام فنی و حرفه ای، میزان اثر بخشی عناصر آموزش فنی و حرفه ای و میزان کارآیی عناصر نظام آموزش فنی و حرفه ای را بررسی نموده و برنامه های درسی را به دلیل عدم و یا کمبود نیروی انسانی با صلاحیت، تجهیزات نامناسب، مدیریت فاقد صلاحیت حرفه ای و فضای نا کافی بدون اثر بخشی و کارآیی قلمداد کرده است و متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ارزشی هر کشور اقدام برای اصلاح وتجدید نظر را در حوزه ی روش ها و اهداف لازم و ضروری دانسته است.

2-5 علل تعطیلی مدارس فنی و حرفه­ای

هم اکنون تعداد رشته های شاخته فنی و حرفه ای ۴۳ و تعداد رشته های شاخه کار و دانش ۲۶۵ رشته است. همچنین، در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ حدود۴۰ درصد دانش آموزان دوم و سوم متوسطه در هنرستان ها تحصیل کردند، این رقم باید تا پایان برنامه ششم توسعه به ۴۸ و دو دهم درصد دانش آموزان برسد که برای تحقق آن دانش آموزان پایه نهم باید در هنگام هدایت تحصیلی با رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش آشنا شوند.

متاسفانه بسیاری از آموزشگاه‌های آزاد ما قبل از تاسیس رسمی در نطفه خفه می‌شوند زیرا درآمد آنها جوابگوی مخارج آن نیست و اجاره‌بهای این مراکز نیز بسیار بالاست.

در حال حاضر 70 درصد ورودی­های مراکز فنی و حرفه ای برای ثبت نام در دوره‌های آموزشی دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی می‌باشد.

سازمان فنی وحرفه ای کشور به عنوان مهمترین مرکز آموزش مهارت وحرفه های شغلی , تاثیر بسیار شگرفی در کمک به حل اشتغال افراد جویای کار و تقویت بنیادهای استاندارد شغلی جامعه خواهد داشت.

در این راستا توجه به آموزش­های با کیفیت ومورد پذیرش کارفرمایان کشور به گونه ای که نیروی تربیت یافته مهارت­های لازم واستاندارد مهارت شغلی بازارکار را فرا گرفته باشد همچنین استفاده از توان سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه کارگاه­ها واستانداردهای آموزشی به روز و کارآمد و به مشارکت درآوردن ساختارکارفرمایان صنعت و کشاورزی در جهت تقویت کارگاه­های فنی ومهارتی مراکز فنی وحرفه ای کشور می بایست از نکات قابل توجه مسئولان دولت قرار گیرد.

در دهه اخیر علی رغم تلاشهای وافر مسئولان ودست اندرکاران این سازمان به دلایل عمده زیر با چالش­های زیادی مواجه بوده است:

۱- افزایش بی رویه مراکز فنی وحرفه ای در استان­ها (افزایش آمار ۳۰۰مرکز آموزش دولتی به ۷۰۰ مرکز آموزشی دولتی ) به دور از توجه به آمایش سرزمینی شامل :

الف - توجه به آمارهای رشدجمعیت و جوانان جویای کار آن منطقه

ب– نیازهای بومی ومحلی و نیازهای منطقه ای وملی به مشاغل وحرفه ها متناسب با امکانات وبرنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی کلان کشور

ج -عدم توجه به دسترسی های جوانان به مراکزاحداثی از حیث جغرافیایی وایاب وذهاب

د – عدم توجه نیازهای جنسیتی و......

۲- عدم توجه به چگونگی امکان به روز نگهداری کارگاه­ها وتجهیزات فنی این مراکز در عصری که تکنولوژی­ها و روش­ها به سرعت قابل تغییر می باشد وتغییر و تبدیل تجهیزات در هر مرحله اعتبارات قابل توجهی نیاز دارد.

۳-عدم توجه به چگونگی تامین اعتبارات ومنابع انسانی متخصص مورد نیاز جهت مدیریت –برنامه ریزی – و اساتید آموزشی کارآزموده جهت آموزش کار آموزان متخصص

۴- تقویت روحیه مدرک گرایی بیش از مهارت آموزی

۵- بی رقبتی جوانان به فرا گرفتن مهارت وحرفه به دلیل مشکلات اقتصادی و رشد آمار بیکاری وکاهش فرصتهای شغلی در جامعه

۶- عدم انگیزه مطلوب جهت سرمایه گذاری­های بخش خصوصی در این حوزه ورکود بیش از حد در آموزشگاههای خصوصی تابعه

۷- ورود دستگاههای متعدد ودخالت در حوزه مهارت آموزی

با توجه به مطالب فوق و با توجه به اهمیت کیفیت در مقابل کمیت و اهمیت دادن به نقش بخش خصوصی و استفاده از مشارکت بخشهای مختلف صنعتی کشور با در نظر گرفتن چالشهای مطرح شده وبا حمایت­های دستگاه­های مختلف کشور بتوان گام­های مطلوبی در حل مشکلات یادشده برداشت.

از طرفی 80 درصد جمعیت متقاضی تحصیل در رشته های آموزش فنی و حرفه ای، در 20 درصد رشته‌ها ادامه تحصیل می‌دهند که رشته های مکانیک، الکترونیک و مکاترونیک و حتی رشته‌های تعمیر وسایل خانگی  بیشترین تقاضای بازار را به خود اختصاص داده اند و اغلب یادگیرندگان بر حسب نیاز بازار به این سمت کشیده می­شوند.

.

.

.

.

.

.